Sahabat Sejati
Di hiji lembur leutik nu aya di kaki gunung Ciremai, hirup dua budak lalaki nu geus jadi sobat ti leuleutik. Ngaran maranéhna Dani jeung Jaja. Maranéhna sapopoéna babarengan, ti mimiti sakola, ulin di leuweung, nepi ka ngarit jukut pikeun embe.
Dani budak nu calakan jeung tara loba catur. Sedengkeun Jaja, sabalikna: riang, loba akal, jeung kadang rada embung nurut aturan. Tapi duanana teu bisa pisah. Sagalana dibagi dua: tawa, kahariwang, nepi ka kahunuan.
“Ja, ari engké urang geus gede, rek kumaha?” ceuk Dani hiji poé bari nyanghareup ka gunung anu kabur ku kabut isuk-isuk.
Jaja ngadenge, tapi anjeunna ukur mesem. “Hayang boga hirup leuwih hade, Dan. Hayang bisa ngomean imah Ema. Anjeunna geus kolot, sedih mun ningali anjeunna nyambut gawe terus.”
Dani ngangguk. Dina haténa, anjeunna ogé hayang ngajadikeun hirup jadi leuwih hartina.
Waktu jalan terus. Nepi ka lulusan SMP, Dani meunang beasiswa ka SMA di kota. Sedengkeun Jaja teu bisa nuluykeun sakola. Anjeunna milih gawe di bengkel pikeun mantuan Ema-na.
Pisah jalan, tapi henteu pisah haté. Dani sering ngirim surat ka Jaja. Surat-surat nu dieusian ku carita hirup di kota: sakolana, kahariwangna, jeung kabagjaan leutik sapopoéna. Sedengkeun Jaja, saban bulan sok ngirim duit leutik hasil kerja pikeun mantuan Dani meuli buku atawa alat sakola.
Dina hiji waktu, Dani meunang kasempetan sakola ka luar negeri. Anjeunna ragu. Anjeunna inget ka Jaja, ka lembur, ka Ema-na, ka sagalana. Tapi Jaja nyurung:
“Lalaki mah kudu wani ngudag impian, Dan. Ulah sieun jauh, sabab sobat sajati moal leungit. Angkat, bawa kahayang urang duaan. Kuring bakal tetep di dieu, jaga lembur, jaga kenangan.”
Dani angkat jeung haté ngeusi rasa antara bungah jeung sedih. Anjeunna janji dina haté, yén hiji waktu anjeunna bakal balik jeung ngajadikeun sagalana leuwih hade.
Lima taun kaliwat. Dani mulang ka lembur. Ayeuna anjeunna geus jadi insinyur, gawé di hiji pausahaan gede. Tapi anu kahiji anjeunna tempuh lain kantor, lain imah sorangan – tapi imah Jaja.
Imah éta masih sarua: leutik, kai-kai nu geus rada lapuk, jeung kebon leutik di tukangeunana. Tapi haténa Dani kerasa panasaran – naha teu aya anu nyarita yén Jaja gering?
Dani diketuk panto. Ema-na Jaja nu muka. Anjeunna katémbong rada sepuh ti nu Dani inget. Panon-na ngagurilap ningali Dani.
“Dani… Alloh… Anjeunna balik,” ceuk Ema bari nahan cimata.
“Ema, Jaja kamana?”
Ema ngajak asup. Di jero, aya ranjang leutik, sarta Jaja keur tilem di dinya. Awakna kurus, kulitna pucat. Anjeunna kaserang panyakit ginjal ti tilu taun katukang, tapi henteu kungsi nyaritakeun ka Dani. Anjeunna henteu hayang ngahalangan cita-cita sobatna.
Dani leuleus. Anjeunna calik di gigireun ranjang, nyekel leungeun sobatna. Teu lila, panon Jaja muka saeutik.
“Dan… anjeun balik…” ceuk Jaja leuleus.
“Abdi balik, Ja. Abdi balik pikeun anjeun.”
Jaja mesem. “Kuring… henteu leungit, Dan. Kuring ngan... reureuh sebentar…”
Tangis Dani tumpah. Dina jero haténa, anjeunna nyarita:
“Sahabat sejati téh lain nu salawasna aya di gigireun urang, tapi nu salawasna nyorong urang maju sanajan dirina tinggal di tukang.”
Sabada Jaja ngantunkeun dunya, Dani nyieun sakola leutik di lemburna jeung masrahkeun ngaran sakola éta jadi: SMP Sahabat Sejati – Jaja Dani Foundation. Anjeunna hayang unggal budak di lembur bisa ngerasakeun sakola, sanajan kudu ngamimitian tina heubeulna.
Dina unggal kelas, aya hiji pigura leutik nu dieusian ku foto dua budak keur seuri, di tukangeunana aya gunung jeung langit nu lega. Éta foto Dani jeung Jaja, waktu isuk keur ngarit bareng.
Tiap poé Dani nyaritakeun ka murid-muridna, kumaha hiji sobat nu teu kungsi nyerah, nu salawasna aya, sanajan dina sepi jeung rasa nyeri.
Dani percaya, sahabat sejati moal kungsi leungit – sabab anjeunna hirup dina lampah, dina kenangan, jeung dina
